Na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci, dana 12. i 13. septembra 2024. godine održana je Završna konferencija projekta: „Podrška restauraciji i konzervaciji najstarije evropske vrste drveća – Pančićeva omorika (Picea omorika)“. Projekat je reazlizovan od strane više partnera: Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, Centra za životnu sredinu, Šumarskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci, JPŠ „Šume Republike Srpske“, Nacionalog parka „Tara“, Nacionalnog parka „Drina“, udruženja “Arbor Magna”, “Eko centar” i planinarskog kluba „Tara“. Projekat je podržan od strane švajcarske fondacije „Franklinija“. Ciljevi ovog međunarodnog trogodišnjeg projekta su bili da se pomoću istraživanja na terenu utvrde nova znanja kojima bi smo mogli:
– podržati prirodnu obnova omorike in situ,
– izraditi „Smjernice za očuvanjem Pančićeve omorike – in situ“,
– izgraditi kapacitete upravljača omorikom i senzibilizirati širu javnost i donosioce odluka o važnosti pravilnog upravljanja i dugoročnog očuvanja ove vrijedne vrste.
Istraživanje je vršeno u na odabranim područjima kako u Bosni i Hercegovini tako i u Srbiji i to na ukupno 5 nalazišta omorike, pri čemu su u svakoj populaciji odabrane dvije ogledne površine koje se nalaze u različitim ekološkim uslovima (Rogatica, Višegrad i NP “Tara”). Tokom tri godine istraživanja prikupljeno je nekoliko miliona podataka sa automatskih mjernih uređaja iz populacija koje su pretrpjele požar, koje su male, ugrožene i na ivici opstanka te populacije na kojima postoji prirodna obnova. Istovremeno su prikupljani podaci o vegetaciji kroz fitocenološka istraživanja.
Podaci iz prirodnih populacija omorike su te su isti predstavljeni na završnom događaju. Kao krajnji rezultat publikovane su „Smjernice za očuvanje Pančićeve omorike – in situ“, autora Milana Mataruge i Đorđija Milanovića sa saradnicima.
Tokom terenskog rada, ali i na organizovanim projektnim sastancima, predstavnici upravljača nalazišta sa omorikom su dodatno obučeni o praćenju stanja na populacijama omorike.
Završni sastanak je održan 13. septembra na Šumarskom fakultetu u Banjaluci, a dan prije, 12. septembra, svečano je otvorena izložba fotografija: “Pančićeva omorika – priča života” koja je narednih deset dana krasila hol novootvorenog Šumarskog fakulteta. Autorice izložbe, čiji cilj je da se Pančićeva omorika približi široj javnosti kao vrsta od posebnog značaja, su Aleksandra-Anja Dragomirović, Centnar za životnu sredinu i Ana Ćurić, Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Aktivnostima su prisustvali predstavnici projektnih partnera kao i svih ostalih zainteresovanih ljubitelja prirode koji su svojim prisustvom pokazali interes za očuvanje Pančićeve omorike. Učesnicima konferencije podjeljene su sadnice Pančićeve omorike i time je ukazano na važnost očuvanja omorike i zdrave životne sredine.
